هدف: تاکنون پژوهش های صورت گرفته در خصوص موضوع عدالت در اندیشه های رهبران انقلاب اسلامی بیشتر بر جنبه های دیگر عدالت تمرکز یافته است و کمتر پژوهشی به جنبه عدالت سیاسی پرداخته بود بنابراین هدف این پژوهش، بررسی مفهوم و جایگاه عدالت سیاسی در دیدگاه رهبران انقلاب اسلامی است. روش شناسی پژوهش: نوع پژوهش در این نوشتار، بنیادی و بر اساس روش پژوهش تحلیلی است. یافته ها: یافته های تحقیق نشان می دهد که در دیدگاه رهبران انقلاب اسلامی فلسفه تشکیل حکومت اسلامی، ایجاد قسط و عدالت در جامعه می باشد. بر اساس این دیدگاه، شاخص های سه گانه حقوق سیاسی «حق انتخاب کردن»، «حق انتخاب شدن» و «حق نظارت، انتقاد و اعتراض» می تواند تأمین کننده الزامات عدالت سیاسی در راستای تعیین سرنوشت و مشارکت در فرآیند تصمیم سازی و تصمیم گیری در پیشبرد مدیریت و پیشرفت جامعه باشد. نتیجه گیری: در دیدگاه رهبران انقلاب اسلامی، تحقق عدالت سیاسی منوط به لوازم سه گانه «نظام سیاسی عادلانه»، «امنیت» و «فرصت برابر» است. بر این اساس، در دیدگاه رهبران انقلاب، حکومت اسلامی- جمهوری اسلامی- از مصادیق نظام سیاسی عادلانه است که می تواند ضامن اجرا، حفظ و بقای تحقق عدالت سیاسی در جامعه باشد. تأمین نسبی امنیت در جامعه شرط لازم هرگونه برنامه و اقدام، جهت اجرای عدالت سیاسی است. همچنین تأمین زیرساخت های نظری، قانونی و ساختاری به منظور ایجاد فرصت برابر برای همگان از لوازم تحقق عدالت سیاسی می باشد.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی و اعلام مواضع اصولی انقلاب، و شکل گیری جبهه ی جدید حق طلبان در منطقه و جهان با محوریت تفکر جهادی مبارزه با ظالم و عدم سلطه پذیری و عدم اعمال سلطه، تهدیدی جدید و جدی از سوی مستکبران عالم به رهبری آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران شکل گرفته است. این نوع تهدید به لحاظ مبنایی به صورت جنگ هویتی میان دو طرف درگیر تعریف شده است. در شرایط کنونی پرسش از تهدید از مولفه های اصلی مطالعات امنیتی همه ی کشورها از جمله انقلاب اسلامی ایران می باشد و با توجه به تحولات جهانی و پیچیدگی جوامع، تعاریف جدید و متفاوتی از آن ارائه گردیده است که در این مقاله با اشاره به سیر تعریف تهدید و ابعاد آن و بیان اندیشه های امام (ره) و مقام معظم رهبری و با استفاده از روش تحلیل داده ها و منابع کتابخانه ای و تجارب فکری و مدیریتی نگارنده به تبیین مفهوم شناسی جدیدی از تهدیدات انقلاب اسلامی ایران از منظر رهبران آن مورد مداقه و پژوهش قرار گرفته و با توجه به یافته های نظری تحقیق و با نگاهی به سیر مراحل نظری تهدیدشناسی در اسلام و غرب به یک درگیری هویتی بین جبهه ی حق و باطل در همه ی حوزه های فکری و مادی با محوریت انقلاب اسلامی ایران به عنوان محور جبهه‏ی مقاومت و آمریکا به نمایندگی از جبهه ی باطل در جریان است و با توجه به تغییر سیر تهدیدات از سخت به نیمه سخت و نرم، بر ضرورت توجه به ابعاد جدید و تازه ی درگیری بین دو جبهه، بر اساس مولفه های جنگ نیمه سخت و نرم تاکید می گردد.

جمهوری اسلامی ایران با ظهور و بروز یک تحول گفتمانی در جامعه ایران قابل شناسایی است. این انقلاب نه تنها در وضعیت جامعه ایران نمایان گر تحولی گفتمانی و معنایی بود، بلکه توانست با ایجاد یک پیوند نشانه و معنای جدیدی را به منصه ظهور برساند. پژوهش حاضر در راستای شناخت مشخصه های این تحول گفتمانی به مطالعه نظریه پردازان اصلی این انقلاب: یعنی امام خمینی(ره) و آیت الله خامنه ای می پردازد و با توجه به محدودیت پژوهش برای مطالعه تمام جوانب تحلیل گفتمان رهبران انقلاب، یکی از چالش بر انگیزترین مباحث این گفتمان یعنی جایگاه و مقام زنان از منظر رهبران انقلاب انتخاب شده است. در همین راستا سوال ما از این قرار است: آیا در فرمایشات رهبران انقلاب اسلامی در ستایش و توصیف و تکریم جایگاه زنان خط فکری واحدی مشاهده می شود؟ یافته ها حاکی از آن است که با توجه به تحلیل گفتمان بیانات و فضای عقیدتی رهبران انقلاب که پیروی از آموزه های اسلامی را سرلوحه رویکرد و رفتار خود قرار داده اند، می توان بر عظمت مقام زنان و تجلیل از دستاوردهای آن ها تاکید کرد. همچنین رهبران انقلاب به صورت مداوم با مقولاتی چون ارزش های اسلامی، انسانیت، برابری، مقام مادر، شجاعت، حق و تکلیف قائل شدن برای مشارکت در تعیین سرنوشت زنان تاکید می کردند و با ترفیع جایگاه زن در همه شئون زندگی فردی، اجتماعی و سیاسی، معتقدند زنان باید عهده دار وظیفه ساخت و حفاظت از نظم سیاسی مبتنی بر اسلام و ارزش های الهی باشند.

در نظام جمهوری اسلامی ایران، مجلس شورای اسلامی نسبت به سایر قوای نظام از شأن و جایگاه خاصی برخوردار است. نمایندگان مجلس با رأی مستقیم مردم انتخاب می گردند و مسئولیت نظارت بر کارکرد سایر قوا و نهادهای نظام و قانونگذاری را بر عهده دارند. پژوهش حاضر با هدف ارائه ابعاد شایستگی های نمایندگی مجلس شورای اسلامی مبتنی بر اندیشه رهبران انقلاب اسلامی انجام شد. به منظور اجرای این پژوهش از توصیفی تحلیلی استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که شایستگی نمایندگی مجلس شورای اسلامی از دیدگاه رهبران انقلاب اسلامی دارای چهار بُعد به ترتیب شامل: شایستگی های اعتقادی و اخلاقی، شایستگی های سیاسی، شایستگی های اقتصادی و شایستگی های کارآمدی است. در نتیجه این پژوهش می تواند به عنوان معیاری برای گزینش، آموزش و توسعه و ارزیابی نمایندگان مجلس مورد استفاده قرار گیرد و برخورداری نمایندگان از شایستگی های مورد انتظار موجب تشکیل مجلس در جمهوری اسلامی ایران مطلوب خواهد شد.

مقاله پیش رو عمدتاً به حیث نظری حکمرانی (ایده حکمرانی) در اندیشه رهبران انقلاب توجه کرده است. در این مکتوب، با طراحی یک منطق، شرایطی مهیا شده است که بتوان دوگانه های متلائم و سازگار شده در اندیشه رهبری را به طرزی هندسه مند و ساختاریافته مورد فهم و مداقه قرار داد. این کارکرد درخصوص دوگانه های ناسازگار هم وجود دارد. همچنین سعی شده است آرمان گرایی واقع بینانه و غرب گزینی انتقادی (دو دوگانه حساس تر نسبت به سایر دوگانه ها) را در کانون تحلیل و فهم ساختار سازگاری دوگانه ها در اندیشه مقام معظم رهبری آیت الله خامنه ای قرار دهیم. این دو، مصداقی از کاربست منطق پیشنهادی این جستار برای تحلیل عمیق تر سایر دوگانه های موجود در اندیشه آیت الله خامنه ای از جمله دوگانه های مطرح شده بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی است؛ دوگانه هایی از قبیل دین و ثروت، حقیقت و سیاست، تمدن و فرهنگ و ... که در بیانیه مذکور به نحوی سازمندانه مطرح شده اند.پرسش این است که منطق دوگانه های ناظر به حکمرانی در اندیشه رهبران انقلاب اسلامی ایران چگونه است؟ فرضیه (مدعا) این است که منطق دوگانه های حکمرانی در اندیشه رهبران انقلاب در الگوهای مبتنی بر وجوه ایجابی (موافقت) عبارتند از: «تلفیق» (تلازم)، «تأیید»، «واسازی» و «گزینش» و در الگوهای برخاسته از وجوه سلبی (مخالفت) عبارتند از: «تقابل» و «تنافی».    منطق مذکور به مثابه یک مدل (که این مقاله برای اولین بار مطرح کرده است)، در مقام فهم و کنش، ساختاری برای منطق یابی دوگانه هایی است که حتی در این مقاله بیان نشده و ممکن است در آینده مسئله یا مطرح شوند. پیش فرض به کارگیری روش «نظام مفاهیم»، سازگاری در اندیشه رهبران انقلاب است. همچنین این مقاله ضمن نشان دادن برخی دوگانه های ناسازگار، معتقد است که دوگانه انگاری یا دوآلیسم یا ثنویت دکارتی، با توجه به آبشخور صدرایی رهبران انقلاب، با انتقاد و واسازی آنها مواجه شده است. در عین حال برخی دوگانه ها که می توان آنها را غیرذاتی دانست (مانند استضعاف/استکبار)، قابل سازگار شدن نیستند.

در دامان تبیین غایت شناسانه از حرکت مردم ایران در فرایند انقلاب اسلامی، این پرسش به پیش کشیده شد؛ که کمال نظام اسلامی برآمده از آن، یعنی مردم سالاری دینی به چیست و چه مواردی هستند؟ در واقع، سوال این مقاله از «مقصد» و «مقصود» همه ی این حرکت ها از انقلاب اسلامی تا برپایی نظام و مناسبات اسلامی است. از آنجا که مستندترین مرجع و اساس حجت ها برای فهم غایت مردم سالاری دینی، اندیشه و نظر رهبران انقلاب اسلامی به عنوان پایه گذاران و اشاعه دهندگان آن نظام سیاسی هستند؛ از این رو سوال مقاله در متن اندیشه و نظر رهبران انقلاب اسلامی پی گرفته شد. بررسی این نوشته با روشی اسنادی و بازخوانی و تحلیل عناصر اندیشگی رهبران انقلاب نشان داد؛ در اندیشه امام خمینی، «تحقق عدالت اسلامی»، «استقلال همه جانبه» و «تحقق ظرفیت های مردم سالاری دینی»، به عنوان «مقصد» و تحقق غایات الهی حکومت که با آنها زمینه سازی می شود؛ به عنوان «مقصود» مطرح است. همچنین در اندیشه آیت الله خامنه ای، «جامعه سازی اسلامی»، «استقلال مکتبی»، «وحدت عایله بزرگ اسلام و «وجه ابزاری تمدن سازی» مقصد حکومت، برای تحقق بخشیدن به وجه حقیقی تمدن اسلامی و عبودیت الهی به عنوان «مقصود» مطرح است. حکومت در اندیشه رهبران انقلاب اسلامی، موضوعیت خود را از بستر تحقق بخشیدن به همین آرمان ها می گیرد و تحقق آنها نسخه کمال «مردم سالاری دینی»، منبع الهام بخشی و تداوم آن است. در مجموع به دست آمد که آنچه به عنوان «مقصد» و «مقصود» بیان می شوند؛ عناصر تعین بخش غایات «مردم سالاری دینی» و «کمال» آن در اندیشه رهبران انقلاب اسلامی هستند.

برای شناخت سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، عوامل و مولفه های نشأت گرفته از ماهیت نظام بین الملل، جهان در حال توسعه، نظام های انقلابی، سرشت اسلامی انقلاب ایران و نظام سیاسی برخاسته از آن که در تعامل با یکدیگر سیاست خارجی ایران را شکل می دهند، باید ملاحظه گردد. جنبش های معاصر در جهان اسلام در زمینه تحولات انقلابی توانسته چشم انداز جدیدی جهت اثرگذاری انقلاب اسلامی ایران در توسعه این حرکت ها ایجاد نماید. زمینه های مشابهی همچون ضدیت با اسرائیل، مقابله با نظام سلطه و افزایش هویت بین انقلاب اسلامی و اتفاقات منطقه وجود دارد. همین موضوع می تواند در کنار ظرفیت های عدالت محوری و سلطه ستیزانه انقلاب، یک الگوی کامل برای این تحولات در مسیر ایجاد نظام های مردمی محسوب شود. در این میان، جایگاه حمایت های آشکار ایران از خیزش های مقاومت در منطقه و سیاست های ایران در قبال تحرکات رژیم صهیونیستی و در مقابل، ناکارآمدی سران جهان اسلام در برابر این رژیم، ایجاد حکومتی مردمی را نظیر آنچه در ایران بر سر کار است در میان ملت های منطقه، تقویت کرده است. این مقاله سعی نموده است با روش تحلیلی و با مراجعه به منابع اسنادی به این سؤال پاسخ دهد که الگوی انقلاب اسلامی چه رابطه ای با جنبش های اسلامی معاصر دارد.

کارگزار یا نیروی انسانی و مدیریت از مهم ترین عناصر هر سازمان به ویژه در حوزه فعالیت های وسایل ارتباط جمعی است. صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران به دلیل ماهیت دینی و ارزشی انقلاب اسلامی و بر اساس اهداف و مسئولیت هایی که در نظام جمهوری اسلامی برای رسانه ها ازجمله صداوسیما تعریف شده، رسانه ای غایت گرا (قرب الهی) و تعالی محور، مسئولیت محور و تکلیف محور است. نحوه مدیریت منابع انسانی و به عبارت دیگر کارگزار و مدیریت در رسانه طراز انقلاب اسلامی، به ویژه صداوسیمای از دیدگاه رهبران انقلاب اسلامی، پرسش اصلی مقاله حاضر است که بنا داریم به دلیل تبیین نکردن مستقیم آن از سوی رهبران به روش استنباطی بررسی کنیم. تکیه اصلی روش استنباطی بر فهم و تجزیه وتحلیل آثار و بیانات شخصیت های موردنظر در چارچوب مکتب فکری ایشان و نظریه فطرت است. با استفاده از نظریه فطرت در رسانه، معیارها و شاخص های دقیق و مشخص برای عناصر اصلی رسانه؛ یعنی کارگزار، مدیریت و منابع انسانی ارایه می شود. نگارنده با درنظرگرفتن چارچوب نظریه فطرت و با نگاه به علل اربعه که از فلسفه اسلامی گرفته شده است، معتقد است رسانه طراز انقلاب اسلامی به عنوان امری حادث، چهار علت غایی، فاعلی، مادی و صوری دارد. منظور از کارگزار و مدیر در رسانه طراز انقلاب اسلامی همان علت فاعلی از علل اربعه است که شامل دو بخش کارگزار و مدیر و به تبع آن مدیریت رسانه است و بر اساس نظریه فطرت و دیدگاه انسان شناسی امام خمینی (ره) و آیت الله خامنه ای، برای رسانه طراز انقلاب اسلامی کارگزاری لازم است که عقل بر وجود او ریاست کند و با کمک دین و عقل، قوای دیگر را تحت کنترل عقل و دین در آورد و با بهره گیری از امکانات و الزامات لازم، برای تعالی و سعادت خود و مخاطب رسانه و رسیدن به قرب الهی، تلاش نماید.

نظریه های هنجاری، مشخص کننده بایدها و نباید ها در عملکرد رسانه ها هستند. در این رابطه سیبرت (1963) چهار نظریه اقتدارگرا، لیبرالی، مسوولیت اجتماعی و کمونیسم روسی را معرفی کرد. پس از او مریل با ارایه دسته بندی دوگانه (اقتدارگرا، لیبرالی)، هاچتن با تقسیم بندی پنج گانه (اقتدارگرا، کمونیسم روسی، توسعه بخش، انقلابی و غربی)، آلتشول با سه نظریه (بازار، مارکسیسم و پیشرو) و سرانجام مک کوئیل با افزودن دو نظریه توسعه بخش و مشارکت دموکراتیک به تقسیمات چهارگانه این نظریه، آن را به عنوان نظریه هنجاری رسانه ها معرفی کردند.در این مقاله تلاش شده است بر اساس مولفه های اصلی نظریه های هنجاری رسانه ها، دیدگاه های رهبران انقلاب اسلامی، امام خمینی و آیت اله خامنه ای، از میان سخنان ایشان استخراج شود. گزاره های به دست آمده نشان می دهد، نظام هنجاری مطلوب آنان، با وجود برخی شباهت ها به شش نظریه دیگر، دارای ویژگی هایی است که شاید بتوان به عنوان الگوی هفتم از آن سخن گفت.